Kosmos i okolice

[TomaszL]

A tutaj dwa ciekawe linki na temat Moraska:

http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Morasko

http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Kratery_Morasko

W ogóle teren jest ciekawy - bo to na terenie Góry Morasko, najwyższego wzniesienia w okolicy Poznania. Teren polodowcowy zatem niektórzy uważają, że te zagłębienia to są polodowcowe wytopiska lub kociołki eworsyjne. A wiadomo jak to jest z teoriami. Np. na południe od Poznania jest Wielkopolski Park Narodowy fantastycznie ukształtowany przez lądolód. Też się zastanawiają czy to ostatnie zlodowacenia, czy też wcześniejsze zmodyfikowane przez ostatnie.
 

[TomaszL]

Poprawka:

w 2012 znaleziono na terenie Moraska meteoryt 261kg
w 2017 znaleziono na terenie Moraska jeszcze większy meteoryt o wadze (po oczyszczeniu) 271kg

https://space24.pl/nauka-i-edukacja/naj ... w-poznaniu

Tego z 2017 już nie ma w Polsce, podobno jest w Chinach wg. tabelki:
http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/M ... .C3.B3w-17

Natomiast ten z 2012 jest w Poznaniu w Muzeum Ziemi (oraz inne ciekawe eksponaty). Muzeum otwarte jest tylko w poniedziałki od 8 do 11:

https://muzeumziemi.amu.edu.pl/
 

[TomaszK]

Któryś z tych meteorytów o których piszesz, widzieliśmy na ekspozycji w Oktogonie, w czasie zlotu we Fromborku. Ale ja chciałbym zobaczyć krater meteorytowy. Jak chodziłem do liceum, czytałem, że jedyny polski krater meteorytowy, można dostrzec na polach pod Fromborkiem. Potem okazało się że to była struktura polodowcowa, więc wiążę duże nadzieje z zobaczeniem Rezerwatu Morasko. A sprawa jest dla mnie tym ciekawsza, że meteoryt, czy też raczej seria meteorytów, spadły w czasach, kiedy te tereny były już zamieszkałe. To były ludy kultury amfor kulistych. Ciekawe jak zareagowali na ten upadek ? 

[TomaszL]

Postaram się wybrać na wycieczkę w te rejony, póki nie ma jeszcze liści zasłaniających widok. Zrobię fotki i zamieszczę relację na forum.
 

[Ater]

A sprawa jest dla mnie tym ciekawsza, że meteoryt, czy też raczej seria meteorytów, spadły w czasach, kiedy te tereny były już zamieszkałe. To były ludy kultury amfor kulistych. Ciekawe jak zareagowali na ten upadek ?
 

Może było tak jak z Supernową 1054 która nie została wspomniana w kronikach europejskich, a to zjawisko musiało być widziane również w dzień. To był rok w którym była Schizma Wschodnia i może czym innym kronikarze byli zajęci Na szczęście Chińczycy umieścili ją w swoich kronikach.

[TomaszL]

Jak się okazuje, we wrześniu mam kilkudniową konferencję w Poznaniu. Moim marzeniem jest odwiedzenie miejsca upadku meteorytu Morasko. Jest tam co oglądać ? 
 


 

Byłem, zobaczyłem, fotki porobiłem.

Trasa (około 30 minut spacerku). Da się podziwiać 3 z 7 kraterów:

A to jeden ze średnich kraterów z tej 7-ki - ujęcie dobre pokazuje wielkość tego wgłębienia:

Największy krater ma podobno 90m średnicy. Na żywo to robi wrażenie. Niestety nie potrafiłem ująć na fotografii jego rozmiaru, a robi wrażenie po wcześniejszych mniejszych dołkach:

Zdjęcia tablic z opisami - jutro.

[TomaszK]

Jedziemy ! Muszę to zobaczyć no i oczywiście spotkać się z Tobą.
Boję się tylko, czy czasowo będę sobie mógł pozwolić na opuszczenie całego popołudnia Konferencji. 

[TomaszL]

Jedziemy ! Muszę to zobaczyć no i oczywiście spotkać się z Tobą.
Boję się tylko, czy czasowo będę sobie mógł pozwolić na opuszczenie całego popołudnia Konferencji. 

 

Dojazd z centrum Poznania około 30 minut, spacer około 30 minut, powrót do centrum Poznania około 30 minut. Oczywiście to minimum. Pojawią się korki w mieście lub na ścieżkach Rezerwatu i czas się wydłuża. Ale naprawdę warto dla tego największego krateru. Chyba nawet celowo poprowadzili tak kierunek zwiedzania, by najpierw mały krater, potem średni (tu już robi się małe WOW) i na końcu duży krater (ta stojąca woda w środku dużego krateru też ma swój urok tajemniczości) .

[Mysikrólik]

Jedziemy ! Muszę to zobaczyć no i oczywiście spotkać się z Tobą.
Boję się tylko, czy czasowo będę sobie mógł pozwolić na opuszczenie całego popołudnia Konferencji. 

 

Daj znać, postaram się dołączyć.

[TomaszK]

O ! I szykuje się minizlocik. 
 

[Brunhilda]

I Wam juz zazdroszcze ! Tak pozytywnie! Ciekawe te kratery!

[TomaszL]

O ! I szykuje się minizlocik. 
 

 

Ale Pan Samochodzik nie miał żadnych przygód w Poznaniu. Zatem jakikolwiek zlocik w Poznaniu będzie "nielegalny".

Poznań to taka większa "dziura" (na inne miejscówki mówi się "wiocha" a na Poznań można mówić "dziura"). Ale za to jaka "dziura" - "dziura" po meteorytach !!!

[PawelK]

Ale Pan Samochodzik nie miał żadnych przygód w Poznaniu. Zatem jakikolwiek zlocik w Poznaniu będzie "nielegalny".

 

 Pewnie gdy jechał pociągiem do Niemiec to zatrzymywali się na dworcu w Poznaniu, więc możecie na jakimś peronie odpalić "zlot".

[TomaszK]

Ale Pan Samochodzik nie miał żadnych przygód w Poznaniu. Zatem jakikolwiek zlocik w Poznaniu będzie "nielegalny".

Ale odwiedził Puszczę Notecką, a to tylko 30km od Poznania.

[Mysikrólik]

Ale Pan Samochodzik nie miał żadnych przygód w Poznaniu. Zatem jakikolwiek zlocik w Poznaniu będzie "nielegalny".

Ale odwiedził Puszczę Notecką, a to tylko 30km od Poznania.

 

Gdy jechał do Jasienia raczej musiał zahaczyć Poznań, a kto wie czy nie pomylił drogi i przez Morasko nie pojechał.

[TomaszK]

Właśnie sprawdziłem i masz rację - jest wzmianka że jadąc do Jasienia przejechał przez Poznań. Nocował między Pniewami a Skwierzyną, można tędy dojechać do Myśliborza, ale jest to także droga do Lubniewic. A przede wszystkim musiał przejechać przez Tarnowo Podgórne, a tam odbywa się moja konferencja. 

[johny]

I tak z okolic Marsa i księżyca przenieśliśmy się w okolice Tarnowa Podgórnego.
 
 

[Vasco]

Chyba brakuje najważniejszej informacji: daty konferencji.

W wakacje jeździłem pod namiot nad jezioro w lasy między Pniewami a Skwierzyną...
 

[TomaszK]

Chyba brakuje najważniejszej informacji: daty konferencji. 

13-15 września, od środy do piątku.

A wracając do głównego wątku tego tematu, czyli astronomii. Właśnie wydrukowałem w pobliskim punkcie poligraficznym to zdjęcie:



Oprawię je w antyramę i powieszę gdzieś w Kościelisku. Niewiele na nim widać, ale skłania do refleksji natury filozoficznej.
 

[Ater]

Chyba brakuje najważniejszej informacji: daty konferencji. 

13-15 września, od środy do piątku.

A wracając do głównego wątku tego tematu, czyli astronomii. Właśnie wydrukowałem w pobliskim punkcie poligraficznym to zdjęcie:



Oprawię je w antyramę i powieszę gdzieś w Kościelisku. Niewiele na nim widać, ale skłania do refleksji natury filozoficznej.
 


 

Słynne zdjęcie Pale Blue Dot. Niby jesteśmy na tym ,,pyłku", ale zbudowaliśmy urządzenie które zrobiło takie zdjęcie.
 

[TomaszK]

Wiedziałem, że tylko Ty to rozpoznasz. 
Zdjęcie jest z lat 90-tych ale odkryłem je dopiero niedawno. Sonda kosmiczna Voyager-1 została wystrzelona kiedy chodziłem do szkoły, a zdjęcie zrobiła wiele lat później, kiedy miałem już własne dzieci. Sonda wysłana do Urana i Neptuna, opuściła już wtedy układ słoneczny i  była najodleglejszym skonstruowanym przez człowieka obiektem w kosmosie. Na zakończenie misji dostała polecenie odwrócenia i zrobienia ostatniego zdjęcia Ziemi z otwartego kosmosu. Podobno nadal działa, chociaż nie jest już w stanie wysyłać zdjęć, tylko wyniki pomiarów. Ziemia to ta mała kropka w jaśniejszym pasmie. 

[Vasco]

Chyba brakuje najważniejszej informacji: daty konferencji. 

13-15 września, od środy do piątku.

 

Czyli jest niezerowe prawdopodobieństwo, że uda mi się dołączyć do Was podczas zwiedzania.

[TomaszK]

Tak rzadko Was widuję, że chętnie zdecyduję się zostać z piątku na sobotę. Wtedy możemy wyruszyć na zwiedzanie w piątek po południu albo sobotę rano.
 

[Ater]

Wiedziałem, że tylko Ty to rozpoznasz. 
Zdjęcie jest z lat 90-tych ale odkryłem je dopiero niedawno. Sonda kosmiczna Voyager-1 została wystrzelona kiedy chodziłem do szkoły, a zdjęcie zrobiła wiele lat później, kiedy miałem już własne dzieci. Sonda wysłana do Urana i Neptuna, opuściła już wtedy układ słoneczny i  była najodleglejszym skonstruowanym przez człowieka obiektem w kosmosie. Na zakończenie misji dostała polecenie odwrócenia i zrobienia ostatniego zdjęcia Ziemi z otwartego kosmosu. Podobno nadal działa, chociaż nie jest już w stanie wysyłać zdjęć, tylko wyniki pomiarów. Ziemia to ta mała kropka w jaśniejszym pasmie. 

 

To jest wersja podrasowana, jest jeszcze wersja oryginalna gorszej jakości. W 97 byłem w planetarium olsztyńskim na pokazie dotyczącym misji kosmicznych i tam pokazywali Voyagera. Tak zaczęła się moja pasja.

A co do Poznania to znalazłem ciekawe muzeum ,,Centrum Szyfrów Enigma", był ktoś już tam?

[TomaszL]

Rozpoczynamy od głazu Franciszka Jaśkowiaka. Franciszek Jaśkowiak bardzo mocno promował turystykę oraz ochronę przyrody, napisał kilkanaście przewodników po Wielkopolsce w okresie 1945-1983. Ja pamiętam jego bardzo ciekawy przewodnik po Wielkopolskim Parku Narodowym z 1981 roku, jak byłem jeszcze w podstawówce i jeździło się na wycieczki szkolne m.in. do Wielkopolskiego Parku Narodowego. A urodził się w 1903 roku niedaleko Moraska, kilka kilometrów na północny-wschód bo na terenie nieistniejącej wsi Glinienko (jak nazwa wskazuje, będzie tam zapewne problem z przemieszczeniem się, czyli glina) - obecnie to już rejony Poligonu Biedrusko. Ciekawostka - we wsi obok, Glinno, urodził się Wojciech Bogusławski w 1757 roku. Zatem obaj Panowie mieli szansę jako dzieciaki buszować po zboczu Góry Morasko i trafić na te dziwne wgłębienia ...

 
 
 
 

[TomaszL]

Obok jest tablica informacyjna. Musiałem ją trochę "podrasować" bo turyści palcem pokazywali sobie, gdzie warto iść i powoli obiekty znikały z tablicy. Ale mimo wszystko mamy wgląd w układ tych 7 kraterów meteorytowych. Osobiście udało mi się dostrzec tylko 3 kratery "mały", "średni" i "duży". Zaznaczyłem na czerwono z czarnym środkiem przystanki edukacyjne, gdzie można się zatrzymać i podziwiać te kratery. Ale jak widać są jeszcze 4 inne kratery, jeszcze mniejsze niż "mały". One czekają na odkrycie - może się uda dostrzec coś ze ścieżki, bo to Rezerwat i nie można z niej legalnie schodzić. A ponadto po lewej stronie jest ścieżka prowadząca do łęgu wiązowo-jesionowego (ciemno-zielona wyspa), który też czeka na odkrywców. Ponadto ścieżka prowadzi na Górę Moraską (oznaczoną ikoną gór w lewym dolnym rogu), najwyższe wzniesienie Poznania, bo aż 154 metry. Warta płynie sobie przez Poznań jakieś 100m niżej.

 
 
 
 

[TomaszL]

To zdjęcie idealnie oddaje atmosferę zbocza Góry Morasko w okresie przełomu zimy i wiosny. Suche liście, po prawej na drzewie jedynie coś zielonego (bluszcz?). Szaro i pusto. Na wprost zaraz będzie "mały" krater. Na początek "mały", potem dopiero zacznie robić się ciekawie.

 
 

[TomaszL]

No i mamy pierwszy krater. Ten "mały". I tablicę opisującą powstawanie kraterów. Ktoś mógłby powiedzieć: "Nic ciekawego tutaj nie ma, zrobimy sobie fotkę i wracamy na parking, bo tam w sezonie otwarta jest jakaś kawiarenka. A poza tym nogi już mnie bolą - tyle kroków pieszo to ja mogę zrobić, w galerii, ale nie tu".

A potem w domu oglądamy zdjęcie tablicy (ja też dopiero teraz czytam, na spokojnie) i widzimy w pierwszym zdaniu literówkę - "meteorytowch". Zgubili "y" !!! A niech by ich meteoryt trafił.

Z opisu powstawania kraterów widzimy, że meteoryt uderza w podłoże, powoduje kompresję materiału, powstaje fala uderzeniowa. Energia kinetyczna zamienia się w energię cieplną co powoduje topnienie, odparowanie, i rozkruszanie uderzającego ciała i podłoża. Fale uderzeniowe dalej przechodzą przed podłoże, powodując dalsze rozkruszanie, topnienie i odparowanie uderzającego ciała i podłoża. Część materii zostaje wyrzucona w górę, opadając na zewnątrz wgłębienia tworzy wał krateru (wał - coś takiego faktycznie było - warto to sprawdzić przy ponownej wizycie). A potem następuje modyfikacja. Krater zapada się, część materii osuwa się z krawędzi powodując jego spłycenie. W dużych kraterach może powstać centralne wzniesienie. Pamiętajmy także, że część zmian mogli dokonać dwaj łobuzy: Bogusławski i Jaśkowiak (Franciszek). Mogli tam biegać, bawić się w szukano, kopać dziury w zboczu krateru a potem nanosić do domu błoto z pyłem meteorytowym.

Jakby ktoś nie wiedział, to teraz Poznaniacy nanoszą do domu błoto z powodu innego nicponia Jaśkowiaka. Jacka Jaśkowiaka. Prezydenta Poznania, który zamienił centrum w jedno wielkie rozkopane nie wiadomo co. Ale to już inna bajka.

 
 
 
 

[TomaszL]

Dla wytrwałych jest nagroda - "średni krater". Bardzo romantyczne miejsce. Dodatkowo zaświeciło słoneczko. Mogliby postawić tu "ławeczkę astronomiczną" - można byłoby rozmawiać godzinami o gwiazdach i czekać z ukochaną na kolejny meteoryt. Lub przeczytać, że pierwsza polska planetoida miała nazwę "Posnania", odkryta w 1949 roku.

Ha, Ha, Ha - "Posnania" - przecież to nazwa najnowszej galerii handlowej w Poznaniu. Zatem jak zapytasz Poznaniaka, czy słyszał o "Posnanii" to na pewno odpowie TAK
Jest jeszcze Klub Sportowy "Posnania", tak na marginesie.

Tablica o oczkach wodnych w kraterach oraz o żabkach i kumaku. O! - wiosną mają się odbywać ich gody !!! Mogliby podać dokładniejszy termin - konkretną datę i godzinę.

 
 
 
 
 
 

[TomaszL]

No i mamy największy krater. Tak duży, że Leśnictwo celowo przesunęło barierkę w tył lasu, bo zdjęcie robione ze środka ścieżki nie obejmuje tego co ma się przed oczami. Szok. 

Ale wracajmy do tablic. Kratery meteorytowe na Ziemi. Uwaga! Podobno kratery w rezerwacie Meteoryt Morasko należą do jednych z pierwszych rozpoznanych kraterów uderzeniowo-wybuchowych na Ziemi. Wiedziałem. Bogusławski Wojciech (ojciec teatru polskiego, ten od Krakowiaków i Górali) i Jaśkowiak Franciszek (ten od przewodników po Wielkopolsce). To ich sprawka. A przy okazji tarzali się w pyle meteorytowym i wyszli na ludzi. 

O - ja też chodziłem wokół kraterów, może trochę pyłu meteorytowego mnie pokryło i może też wyjdę na ludzi, kto wie?

Wracamy do kraterów na Ziemi - podobno jest około 200 kraterów, ale fragmenty meteorytów odkrywa się tylko w około 20 miejscach. Ale miejsc, gdzie upadek nastąpił w skały "miekkie" jak w Morasku, jest zaledwie kilka. 

Czułem to i napisałem o tym już wcześniej - Poznań to nie miasto "Know How" tylko "wielka dziura koło dziury po meteorycie"

Oczywiście po mapie widać, że nasi już tu byli i niewiele widać co tam było w Europie. Ale jest AUSTRALIA !!!!

Dobra, zejdźmy na Ziemię i porozmawiajmy o lesie typu dębowo-grabowego -  Grąd Środkowoeuropejski. Podobno bardzo popularny w Wielkopolsce (kiedyś) bo porastał  żyzne gleby i wiadomo co z tym zrobił człowiek. Obecnie rzadki. Dęby, graby oraz klony, leszczyna. Podobno bardzo atrakcyjnie wygląda wiosną.  Ale pewnie nie dla "turystów", bo jak widać, ta tablica jest najmniej zniszczona. Świetny materiał badawczy na doktorat z socjologii na temat: "Obraz aktywności społeczeństwa na przykładzie interakcji z tablicami informacyjnymi w obszarze wysokiego prawdopodobieństwa wystąpienia pyłu meteorytowego zawierającego potencjalnie ślad obcej cywilizacji, w porównaniu do interakcji z tablicami informacyjnymi w obszarach z innymi czynnikami ryzyka". W ramach badań można by co roku na wiosnę dostawiać nowe tablice i obserwować "aktywność" naszego społeczeństwa. Badania porównawcze z kilkoma innymi miejscami, najlepiej "podobnymi" czyli też jakaś góra. Może być trochę wyższa niż 154m. Może być coś z Gór Stołowych. Szczeliniec Wielki !!!