Pierwowzór Wyspy Złoczyńców

Dział poświęcony pierwszej przygodzie Pana Samochodzika
ODPOWIEDZ
TomaszK
Forowy Badacz Naukowy
Forowy Badacz Naukowy
Posty: 8828
Rejestracja: 09 lip 2013, 18:42
Płeć: Mężczyzna
Podziękował;: 47 razy
Otrzymał podziękowań: 366 razy

Pierwowzór Wyspy Złoczyńców

Post autor: TomaszK »

Poszukując w Internecie odpowiedzi na pytanie, gdzie jest Wyspa Złoczyńców, albo inaczej - skąd Nienacki zaczerpnął pomysł na taką wyspę, najczęściej napotyka się odpowiedź, że zainspirowała go Dzikowska Kępa z Ciechocinka. Zwolennicy tej teorii dają pierwszeństwo kryterium geograficznemu, bo rzeczywiście jest to wiślana wyspa 
najbliższa miejscom akcji książki.

 Obrazek 

Dzikowska Kępa jednak w żaden sposób nie pasuje do opisów w książce. Przede wszystkim do niedawna była zamieszkała, są na niej pola uprawne, na które można było dojechać wozem konnym, obecnie po grobli, dawniej pewnie brodem. Zresztą wyspa oddalona od brzegu o kilka metrów, nie nadawałaby się na kryjówkę bandy Barabasza. 

Obrazek Obrazek 

Oczywiście Nienacki mógł wyspę zwyczajnie wymyślić, ale wiemy już że wolał opisywać realne miejsca, tyle że zbierał je po całej Polsce i sklejał w jedną lokalizację.Próbowałem szukać wyspy, która miałaby legendę o zagrzebanych w piasku tratwach flisackich. Jak dla mnie to przytoczona przez książkową Hankę legenda, jest ludową próbą wytłumaczenia znajdywania w rzekach pni czarnego dębu. Niestety czarny dąb jest znajdywany głównie w południowej części kraju (San, Raba, początkowy bieg Wisły), a tam wysp jest raczej niewiele. Te pnie sfotografowałem w głębokim wykopie, co prawda nie na brzegu rzeki, ale kilkaset metrów od Wisły i kilkadziesiąt metrów od mojego domu 

Obrazek 

Inne kryterium, to grób na wyspie. Przeszukując internet w poszukiwaniu takich grobów natknąłem się nawet na całe cmentarze, ale znów były to wyspy raczej formalnie jak Dzikowska, stanowiąc jedynie fragment lądu odcięty odnogą rzeki. Tak jest np. na wyspie Karsibór koło Świnoujścia, albo na Lipowym Ostrowie na Jezioraku. 


Obrazek
Groby na Lipowym Ostrowie

Kolejnym kryterium poszukiwań, może być partyzancka przeszłość wyspy. Gdyby udało się znaleźć wyspę, na której ukrywał się jakiś oddział partyzancki, byłby to mocny ślad, zwłaszcza gdyby mógł o niej wiedzieć nasz autor. Nienacki jak wiemy miał w swojej przeszłości wstydliwy epizod opisania żołnierza niepodległościowego podziemia jako przestępcy, a zatem mógł też mieć dostęp do informacji o innych żołnierzach z tego okresu, ukrywających się na jakiejś wyspie. 

Obrazek 

Przeszukując na mapach polskie rzeki stwierdziłem, że najwięcej dużych wysp jest na Bugu. Grzebiąc w internetowych publikacjach IPN znalazłem wyspę będącą punktem zainteresowania oddziału WiN (Wolność i Niezawisłość), a konkretnie 6 Wileńskiej Brygady WiN, operującej po obydwu stronach Bugu, na Podlasiu i Mazowszu. Jeden z oddziałów tej brygady miał punkt postojowy na wyspie nieopodal miejscowości Maćkowicze, a nawet stoczył tu walkę z Oddziałem KBW, strzegącym mostu. 

Obrazek 

No i właśnie ten most całkowicie dyskwalifikuje to miejsce jako pierwowzór Wyspy Złoczyńców, chociaż przeszłość miała burzliwą, bo w obliczu aresztowania zastrzelił się na niej jeden z dowódców 6 Wileńskiej Brygady WiN, Stanisław Bogdaniuk „Ostoja”. Ale była jeszcze jedna wyspa z partyzancką przeszłością i to na dodatek na Wiśle, ba - w odległości 37 km od Brześcia Kujawskiego (bliżej niż Ciechocinek) ! Wyspy już niestety nie ma, na początku lat 70-tych została zalana wodami zalewu Włocławskiego. 

Obrazek 

Wyspa o nazwie Głowina (albo Główina), w przeciwieństwie do pobliskich, nietrwałych łach wiślanych, była bardzo stara, wspomina o niej Zygmunt Gloger w „Encyklopedii Staropolskiej” z 1900 roku. Była porośnięta wikliną i nielicznymi drzewami, a w czasie okupacji powstał na niej drewniany bunkier, czy też raczej „schron”, stanowiący miejsce ukrycia partyzantów. Inicjatorem budowy schronu, był Władysław Skrzypiński, komendant rejonu AK w pobliskim Dobrzyniu nad Wisłą. 

Obrazek 

Jego podwładny, Klemens Sobociński ps. „Śmigły”, tak opisuje wyspę Główina[/i]
Kępa o powierzchni około 50 ha porośnięta była gęsto wikliną, a od strony południowej wieńczyła ją wysoka skarpa. Idealne warunki do budowy kryjówek. Brałem udział w budowie dwóch, wraz z Władysławem Skrzypińskim ps. "Czesław", Stanisławem Dropiewskim (pseudonimu nie pamiętam) i Stanisławem Gamskim ps. "Bem", który był specjalistą w zakresie inżynierii wodnej. Wejście do skrytek od strony skarpy było przez wodę, niewidoczne w gęstej roślinności. Buty gumowe i konieczny sprzęt zapewniał mój ojciec Leonard Sobociński ps. "Ryś", zatrudniony przez Niemców na kępie jako stróż nocny… Ukrywał się w nich niejeden raz komendant Rejonu III Obwodu AK na powiat lipnowski ppłk Józef Sadowski i wielu innych żołnierzy oraz osoby związane z Armią Krajową.
Przewodnik Katolicki, 19/2005  

Niestety nie zachowało się żadne zdjęcie wyspy, ani tym bardziej bunkra. Wyspy zresztą też już nie ma, była gdzieś w miejscu napisu „Mazowieckie”, na poniższym zdjęciu z google maps. 

Obrazek 

Losy Władysława Skrzypińskiego podobne były do powojennych losów ocalałych członków grupy „Barabasza” – aresztowany za działalność poakowską został skazany na 12 lat więzienia, wyszedł na wolność po amnestii w 1955 roku, później pracował jako robotnik.Czy „Głowina” mogła zainspirować Nienackiego do opisania wyspy na której ukrywała się banda Barabasza ? Jeżeli jechał samochodem z Płocka do Włocławka (i dalej do Brześcia), to mógł ją zobaczyć, mógł też usłyszeć jej historię od miejscowych. Zastanawiające jest, że jadąc tą trasą, kilka kilometrów wcześniej przejeżdża się przez „Nowy Duninów”. Przypadek ? 

 
 
 
 
Konfiturek
Zlotowicz
Zlotowicz
Posty: 524
Rejestracja: 10 lip 2013, 20:25
Tytuł: Degustator porzeczek
Płeć: Mężczyzna
Podziękował;: 11 razy
Otrzymał podziękowań: 24 razy

Re: Pierwowzór Wyspy Złoczyńców

Post autor: Konfiturek »

Płycizna, czy wręcz bród raczej nie dyskwalifikuje kandydatów na Wyspę Złoczyńców. Przypomnę słowa Sokolego Oka skierowane do Tomasza podczas wizyty harcerzy na wyspie:

"Bo pan jest bardzo tajemniczym człowiekiem. Czyż nie w tajemniczy sposób dostał się pan na wyspę wraz ze swoim samochodem? My musieliśmy przebyć wpław odnogę. Nie jest tam wprawdzie głęboko, ale samochód przecież nie przejedzie."

Harcerze przybyli na wyspę umundurowani. Zakładam, że nie musieli płynąć, lecz przeszli płyciznę niosąc ubrania ponad głową. Ale to tylko moje przypuszczenia.
 
 
 
Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek
Dorośli bardzo rzadko przeżywają takie przygody jak Pan Samochodzik. Nie mają na to czasu.
Awatar użytkownika
Barabasz
Forowy Badacz Naukowy
Forowy Badacz Naukowy
Posty: 3879
Rejestracja: 25 sie 2015, 10:43
Miejscowość: Antoninów
Płeć: Mężczyzna
Podziękował;: 114 razy
Otrzymał podziękowań: 137 razy

Re: Pierwowzór Wyspy Złoczyńców

Post autor: Barabasz »

Tomaszku, kolejne ładne opracowanie. :one:
Jednak oczywiście nie zgadzam się z tym co napisałeś odnośnie Kępy Dzikowskiej (która tak na prawdę nie jest Dzikowską, później to wytłumaczę) tym bardziej, że nie uwzględniłeś pewnych rzeczy, a pewne wymagają sprostowania. Oczywiście nie upieram się, że to na 100% ta wyspa była inspiracją, ale na pewno nie zgodzę się ze stwierdzeniem "...Kępa jednak w żaden sposób nie pasuje do opisów w książce..." bo jest to nieprawda. :584:
W wolnym czasie odniosę się do twego wpisu na ten temat, tylko tego czasu mało na dłuższe ilustrowane wpisy.
 
Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek
TomaszK
Forowy Badacz Naukowy
Forowy Badacz Naukowy
Posty: 8828
Rejestracja: 09 lip 2013, 18:42
Płeć: Mężczyzna
Podziękował;: 47 razy
Otrzymał podziękowań: 366 razy

Re: Pierwowzór Wyspy Złoczyńców

Post autor: TomaszK »

Barabasz pisze: 08 gru 2021, 09:43Jednak oczywiście nie zgadzam się z tym co napisałeś odnośnie Kępy Dzikowskiej ...  
Właśnie na Ciebie liczyłem że podejmiesz dyskusję :-D

 
 
ODPOWIEDZ

Wróć do „Wyspa złoczyńców”